در طی بحث‌هایی که در چندماهه پس از مرگ غریبانه و مظلومانه مهسا (ژینا) امینی با خانواده‌ام داشتم، تصمیم گرفتم به جای شرح خشک تئوری‌ها، به سراغ اجرای نمایشی از جنون بشر و ویرانی دیکتاتوری هزارتوی اتحاد جماهیر شوروی بروم. چه، از قدیم نیز گفته‌اند که «باید از تاریخ عبرت گرفت»؛ و تاریخ چیست مگر داستان‌ها و روایاتی از روزهایی که بشر پشت‌سر گذاشته است؟
حقیقتا قرار بود کتاب را تنهایی بخوانم، اما وقتی بحث به این‌جا رسید که «ما اصلا هم شبیه شوروی نیستیم»، تصمیم گرفتم کتاب را برای مادرم بخوانم. وقتی کتاب را شروع کردیم، مادرم حس کرده بود که قرار نیست همه‌چیز به خوبی و خوشی پیش برود. چون چند هفته قبل‌تر برای‌شان ویکی‌پدیای حادثه چرنوبیل را خوانده بودم.
چیزی که اکثرا فکر می‌کنیم متوجه می‌شویم، تخمین ابعاد یک حادثه با میزان بزرگی آن در رسانه‌ها و خبرهاست. یعنی وقتی می‌شنویم یک پل دچار ریزش شده است، آن‌قدرها نگران نمی‌شویم، چون فکر می‌کنیم که تعداد نفرات آسیب‌دیده قطعا زیاد نیستند، یا دولت برای حل مشکل راهکاری دارد که به سرعت آن را عملی خواهد کرد و... وقتی می‌شنویم یک ساختمان دچار ریزش شده، بیشتر نگران می‌شویم و سعی می‌کنیم دل‌سوزانه وضعیت خانواده‌ها و مردم را پی‌گیری کنیم و با آن‌ها ابراز هم‌دردی کنیم و... وقتی می‌شنویم که جایی زلزله آمده، حتی وقتی که درجه‌اش کم باشد، نگرانی بیشتری از خود نشان می‌دهیم، تا آن‌جا که انگار ممکن است زلزله راهش را عوض کند و به سراغ خودمان بیاید، و بعد فکر می‌کنیم که با راه‌های نجات از زلزله آشنا هستیم یا نه، و تازه آن وقت حواس‌مان جمع می‌شود که ممکن است خیلی‌ها آسیب دیده باشند و شاید از دست ما کمکی بر بیاید. اما وقتی حادثه آن‌قدر بزرگ باشد که رسانه‌های همیشه‌قابل‌اعتماد به جای صحبت، فقط سکوت کنند و شایعات و خبرهای خارجی جای خبرهای رسمی را بگیرند، و بعد رسانه‌های همیشگی کمکم شروع کنند به دادن اطلاعات نگران‌کننده‌ای که تأییدی بر شایعات و خبرهای خارجی هستند، یعنی اتفاقی افتاده که قابل‌توصیف و قابل‌تحلیل نیست. آن‌وقت هیچ‌کدام از ما درست نمی‌دانیم که چه‌قدر باید بترسیم؛ یا نمی‌توانیم حجم آسیب را بسنجیم و تحلیل کنیم که با چند نیروی کار و چه مقدار کار می‌توان آن را ترمیم کرد؛ یا نمی‌دانیم خودمان باید چه کنیم و چه کاری از دست ما بر می‌آید؛ یا قادر به تشخیص مرکز خطر نیز نخواهیم بود تا از آن دور بشویم، پس ممکن است هر حرکتی ما را به آن نزدیک‌تر هم بکند. یعنی زندگی برای‌مان متوقف می‌شود: انگار که ساعت‌های خانه را رأس ساعت هفت متوقف کنیم، تا دچار چیز بدتری نشویم؛ آن هم وقتی که هیچ نمی‌دانیم و نمی‌توانیم اوضاع را بهتر کنیم.
قاب‌ها برای چرنوبیل کافی نیستند. حرف‌ها فقط گوشه‌هایی از حادثه را به دست می‌گیرند. مرز امور دولتی و محرمانه، مسائل امنیتی و امنیت ملی، ترس از کشورهای متخاصم و جاسوس‌ها، توان حکومت، مسئولیت‌پذیری و وطن‌دوستی و وفاداری به عقاید و باورها، همکاری و کمک یا ترس و فرار، و غیره و غیره، کجاست؟ چه کسی می‌تواند این‌ها را تعیین کند؟ چه کسی می‌تواند مسئولیت‌پذیری آن‌ها را که اخطار دادند و بعد در پاکسازی محیط همکاری کردند، با وفاداری زنان و مردانی که در خانه‌های‌شان ماندند و زجر را به جان خریدند، و حقیقت‌جویی کسی مثل پروفسور والری لگاسوف که شاید همه ما به گونه‌ای مدیون او و پافشاری‌اش در شرح حادثه و به کار انداختن اجباری عقل‌های خشکیده از تعصب رهبران حزب کمونیست شوروی باشیم (و البته در نهایت هم در خانه‌اش خودکشی کرد)، مقایسه کند، و از آن نتیجه خاصی بگیرد؟
وقتی شما یک سنگ کوچک را در دریاچه بزرگی پرتاب کنید، امواجی می‌سازید که به ساحل نرسیده خاموش خواهند شد. ابعاد ضربه و کار شما پیداست. می‌دانید که چه کرده‌اید و همه‌چیز را دیده‌اید. می‌توانید حدس بزنید که امواج تا کجا و چه‌طور ادامه پیدا می‌کنند، و پیش‌بینی کنید که کجا و در کدام گوشه متوقف می‌شوند. و البته احتمالا قادر خواهید بود که سرنوشت خود سنگ را هم مشخص کنید یا حدس بزنید.
اما فکر کنید وقتی نزدیک ساحل مشغول کباب درست کردن با خانواده‌تان هستید، ناگهان صدای مهیبی را بشنوید، و ببینید که دیوار عظیمی از آب دریا مقابل شما ساخته شده است و دارد به سمت‌تان می‌آید. به کدام سو فرار می‌کنید؟ امواج تا کجا خواهند رسید؟ حجم آب چه‌قدر است؟ تا کی می‌توانید روی آب بمانید؟ خانواده‌تان چه می‌شوند؟ خانواده بقیه چه می‌شوند؟ جنگل چه می‌شود؟ تأثیر آب شور دریا بر زمین‌های اطراف چه خواهد بود؟ گونه‌های جانوری چه می‌شوند؟ آیا کسی آسیب خواهد دید؟ چه‌طور می‌توان امدادرسانی کرد؟ چه‌طور باید در آن آشفته‌بازار، افراد نیازمند کمک‌رسانی را یافت؟ چه‌قدر بسته‌های کمکی باید به مردم برسد؟ چه بیماری‌هایی در بین مردم افزایش پیدا خواهند کرد؟ آیا دارو به اندازه کافی و برای همه وجود خواهد داشت؟ مردم آسیب‌دیده کجا باید اسکان داده شوند؟ چه‌طور باید تا محل اسکان بروند؟ کشته‌شدگان کجا دفن خواهند شد؟ اجساد تا کی در آب باقی خواهند ماند؟ رسانه‌ها چه خواهند گفت؟ علت حادثه چه بوده؟ و هزاران سؤال دیگر نیز وجود خواهند داشت و آماده خواهند ماند، تا مغز شما را بمباران کنند.
حادثه‌های بزرگ منتظر نمی‌مانند که شما دست به فاجعه بزنید! گاهی تجمیع و/یا ماندگاری اشتباهات کوچک، بدل به حادثه‌ای بزرگ می‌شود. درست همان‌طور که اکثر ما شنیده‌ایم: «به خاطر میخی، نعلی افتاد؛ به خاطر نعلی، اسبی افتاد؛ به خاطر اسبی، سواری افتاد؛ به خاطر سواری، جنگی شکست خورد؛ به خاطر شکستی، مملکتی نابود شد؛ و همه این‌ها به خاطر کسی بود که میخ را خوب نکوبیده بود.»
اشتباهات کوچکی که شوروی در طی ۶۴ سال حکومت به آن‌ها دامن زد و به صورت سیستماتیک گسترش‌شان داد و از آن‌ها نگه‌داری نمود، در نهایت باعث شد این کشور عظیم که هم‌چون هیولایی دهشتناک و یکی از قدرت‌های بزرگ جهان جلوه می‌کرد، دچار حادثه و فاجعه غیرقابل‌توصیف و خارج از درک نیروگاه شماره ۴ چرنوبیل شود، و ۵ سال بعد، در ۶۹سالگی (سال ۱۹۹۱ میلادی)، دچار فروپاشی شود.
در طول جریان کتاب، ذره‌ذره با حرفهای مردم و توصیف‌های‌شان از آن روزها، با زندگی‌شان عجین شدیم و کمکم درک کردیم که درست مثل آن‌ها، ما هم نمی‌توانیم درک کنیم، و در حالی که شدیدا غمگین می‌شدیم، سؤال‌های بی‌شمار دل‌مان را به درد می‌آورد که: «چه کرده بودند که حق‌شان چنین بود؟» چرا که انفجار چرنوبیل، و در پی آن، فروپاشی شوروی، فقط به یک گروه خاص یا یک حزب خاص آسیب نزد: هجوم بیماری‌ها و سرطان‌ها و مرگ‌های ناگهانی و به شدت دردناک و غم‌انگیز در محیط اطراف نیروگاه و کشورهای همسایه و حتی کشورهای دورتر، و از سوی دیگر سیل پناهندگان و آسیب‌دیدگان به شهرها و کشورهای دیگر و رها کردن خانه و زندگی و خاطرات‌شان، تراژدی‌های تلخ و تاریکی را رقم زد.
شاید با توصیف جریان حادثه چرنوبیل و بررسی حوادث هسته‌ای، همان‌طور که به صورت مختصر در ابتدای کتاب هم آمده است، بتوانید متوجه بزرگی حادثه بشوید، اما وقتی بخش‌های اصلی کتاب را می‌خوانید و درگیر چالش‌ها و موانع زندگی مردم در پی حادثه چرنوبیل می‌شوید، می‌فهمید که دامنه تأثیرات حادثه‌ای به این عظمت، چه‌قدر وسیع و عمیق بوده است.
در طی خواندن کتاب، بارها از خودم پرسیدم که واقعا میان سرزمین مردگان و سرزمین زندگان چه تفاوتی وجود دارد؟ چه‌قدر رنجوری این دو از هم متفاوت است؟ و وقتی به بخش «در ستایش اندوه» رسیدم، هیچ ایده‌ای به ذهنم نمی‌رسید. چه تفاوتی بین آدمهای این سه گروه و حرف‌های‌شان بود؟ مگر نه این‌که همه‌شان یا پر از خاطره‌های مرگ بودند یا پر از حرف‌هایی در انتظار مرگ؟
بخش‌های «صدای انسان بی‌پناه» برایم قابل تقسیم‌بندی بودند: دو مصاحبه طولانی با دو زنی که همسران خود را در جریان خاموش کردن آتش انفجار چرنوبیل در شب اول، و پاکسازی محیط چرنوبیل در روزهای پس از حادثه، به فجیع‌ترین و دردناک‌ترین شکل ممکن، در حالی که تمام مدت همراهی‌شان می‌کردند، از دست داده بودند. دو زنی که هیچ پناهی نداشتند و عشق خود را نیز از دست داده بودند. اما بی‌پناهی این دو زن، فقط به خاطر مرگ همسران‌شان نبود. آن‌ها اسیر حکومتی بودند که فقط به بقای خودش اهمیت می‌داد، و حاضر بود جان چند نفر، حتی میلیون‌ها نفر، را به خطر بیندازد. حکومتی که جنایت را هم‌چون جزئی از ساختار خودش پذیرفته بود: اعدام‌های بی‌شمار، سودجویی و دروغ‌گویی، حق‌کشی و خیانت و...
اما تفاوت سه بخش بزرگ کتاب با هم در چه بود؟ چیزی که به نظر من می‌رسد، کنایه‌ای‌ست که نویسنده (گردآورنده) با کلمات «مردگان» و «زندگان» ایجاد کرده است: زندگان و بازماندگانی که از مرگ و از دست دادن عزیزان و زندگی‌های‌شان می‌گویند، و آن‌ها که سعی می‌کنند چرنوبیل را درک کنند و بفهمند که حالا باید چه‌طور زندگی کنند. و حالا باید دو فصل اول را به عنوان یک چیز واحد در نظر بگیریم، تا بتوانیم متوجه فصل سوم بشویم: ما به قدر کافی در فصل‌های اول اندوهگین می‌شویم و رنج بشر و طبیعت از بشر و زیاده‌خواهی و خیانتش به خود را می‌بینیم؛ آن‌چه فصل سوم را متمایز می‌کند، رنج‌هایی‌ست که مردم در آن سال‌ها نمی‌فهمیدند چرا حکومت به آن‌ها تحمیل می‌کند. فصل سوم قرار است سکوت همگانی در برابر ظلم سیستم و اندوه مشترکی که هیچ‌کس نمی‌خواست به دیگران نشانش بدهد را جلوی چشم مخاطب بیاورد. هیچ‌کس نمی‌خواهد کارت عضویت حزب را از دست بدهد، اما مسئله برای هیچ‌کس فقط یک کارت نبود. آن‌ها نمی‌خواستند باور کنند که حزب به آن‌ها خیانت کرده باشد و تصمیم اشتباهی گرفته باشد. نمی‌توانستند باور کنند که «حکومت کارگران»، «برابری در مقابل حکومت و قانون» و «جامعه ایده‌آل سوسیالیستی» فقط برای پیروزی در جبهه نبرد پیشرفت بلوک شرق و بلوک غرب (سوسیالیسم/کمونیسم در برابر کاپیتالیسم) تن به نابودی کارگران داده و در ایجاد نابرابری برای مردم ذره‌ای کم نگذاشته است. خیلی افراد حتی پس از فروپاشی شوروی، باز هم عقیده خود را در خصوص «کمونیسم تنها راه نجات است و اگر درست اجرا شده بود و دشمنان مانع نمی‌شدند، قطعا به نتیجه می‌رسید» حفظ کردند. و این همان اندوهی‌ست که نباید قابل‌ستایش باشد... مردمی که گول واژه‌ها را خورده‌اند و برای رسیدن به روزهای بهتر، تن به هر خفتی داده‌اند، اما جز آمار و کاغذهای گزارش و اخبار پیشرفت روزافزون کشور در مقابل آمریکا و غرب، هیچ‌چیز دیگری به دست نمی‌آورند.
مادرم هم درست به همین شکل، و دقیقا مثل همین اهالی شوروی که اعتمادشان به اصل نظام را از دست نمی‌دادند و همیشه فکر می‌کردند که «اوضاع بهتر می‌شود»، نمی‌خواست شباهت‌های زندگی آن‌ها و ما را قبول کند. البته که منظورم از شباهت‌ها، رنج و ظلم عظیم و وسیعی مثل حادثه چرنوبیل نیست، بلکه منظورم رفتار و واکنش حکومت در برابر خبرها و اتفاقات و حوادث است.
در هنگام خواندن کتاب، فارغ از فکر کردن به شباهت‌های دو حکومت جمهوری اسلامی و اتحاد جماهیر شوروی (که هر دو هم از قضا دوست داشتند «جمهوری» باشند، و هر دو هم دوست داشتند که فقط یک ایدئولوژی واحد و مشترک را برای تمام مردم پیاده کنند)، به یاد کتاب‌های «قلعه حیوانات» و «۱۹۸۴» جورج اورول هم می‌افتادم، و یادم می‌آمد که اورول این دو کتاب را پس از بررسی شوروی و حکومت و مردمش نوشته بود. حالا این بار، داشتم خود شوروی و زندگی‌اش را تجربه می‌کردم.
اما نکته‌ای که در حین خواندن کتاب مرا (و قطعا مادرم را نیز که به صدای من گوش می‌داد) بارها می‌آزرد و باعث ایجاد وقفه در خواندنم می‌شد، این بود که این کتاب بعد از ۵ بار تجدید چاپ، هنوز پر از ایرادات تایپی و نگارشی بود. فارغ از این‌که نگارش خود کتاب خیلی نامعمول بود و باعث سخت‌خوانی متن شده بود، این اشتباهات سرم را به درد می‌آوردند. وقتی هم که خواستم به ویراستار کتاب ایراد بگیرم، متوجه شدم که اصلا هیچ ویراستاری برای کتاب ثبت نشده است.
عدم وجود ویراستار برای کتاب‌ها، به نظرم به یکی از این دلیل‌هاست: ۱) چاپ‌های اول کتاب است و هنوز آماری از میزان فروش آن به دست نیامده است و نمی‌توان ریسک کرد و هزینه بیشتری برای آن تراشید، چرا که قطعا این کار قیمت کتاب را نیز افزایش خواهد داد، و قیمت بیشتر، احتمالا منجر به کاهش فروش خواهد شد؛ ۲) انتشارات توان هزینه برای ویراستار را ندارد، و نمی‌تواند از پس مخارجش بر بیاید، و نمی‌تواند برای تک‌تک کتاب‌هایش ویراستار به کار بگیرد، پس یا سعی می‌کند با کمک نویسنده و تایپیست بهترین حالت ممکن را برای کتاب‌هایش ایجاد کند، یا این‌که فقط برای بعضی کتاب‌های خاص ویراستاری حرفهای را انجام می‌دهد؛ ۳) کتاب‌هایش آن‌قدر ارزش ندارند که به خاطرشان هزینه ویراستاری را به جان بخرد، و در نتیجه برایش فرقی نمی‌کند که چه چیز چاپ می‌کند، چون اصلا مخاطب برایش اهمیت چندانی ندارد و فقط می‌خواهد یک چیزی چاپ کند و از سود بازار جا نماند. البته مورد سوم برای انتشارات میلکان بعید به نظر می‌رسد.
مورد اول هم که نمی‌تواند باشد، چون کتاب به پنجمین چاپ خود با ۱۰۰۰ تیراژ رسیده است. پس می‌ماند مورد دوم، که برای انتشارات‌های داخل ایران مشغول به کار هستند (البته آن‌هایی که سهمیه کاغذ دولتی با قیمت به شدت پایین دریافت نمی‌کنند و بودجه‌ای برای هزینه چاپ و ترویج کتاب‌های خاص موردعلاقه حکومت نیز به آن‌ها تخصیص نمی‌یابد) و با قیمت‌های روزافزون و تورم دورقمی بی‌وقفه و بی‌کاهش دست‌وپنجه نرم می‌کنند، کاملا منطقی به نظر می‌رسد. هرچند امیدوارم بتوانند روزهای بهتری را تجربه کنند، اما به شخصه هیچ راهکاری برای رسیدن به آن دوره طلایی ندارم و فقط امیدوارم که کسانی که در حوزه کتاب باتجربه‌تر و متخصص‌تر هستند چاره‌ای پیدا کنند.
البته در حال حاضر، هر روز سبد فرهنگی خانوار به خاطر افزایش هزینه‌های سبد مایحتاج اولیه زندگی و افزایش سرسام‌آور قیمت محصولات فرهنگی، محدودتر و کوچک‌تر می‌شود. در همین هنگام، انتشارات‌هایی پدید آمده‌اند که با کپی کردن آثار نشرهای دیگر و تخریب نسبی متون‌شان، و چاپ‌های بسیار ضعیف و استفاده از بودجه‌های دولتی یا کاغذهای سهمیه‌ای، از این بازار محدودشده سوءاستفاده می‌کنند و در مؤدبانه‌ترین حالت ممکن، آشغال‌های مزخرف خود را به خورد مخاطب ازهمه‌جا بی‌خبری که دوست دارد برای خودش و بچه‌هایش چند کتاب بخرد می‌دهد. از جمله این انتشارات‌ها، می‌توانم به کتاب‌هایی که در غرفه‌های مترو به فروش می‌رسند اشاره کنم، که فارغ از ترجمه‌های ضعیفی که مترجم‌های‌شان بعضا وجود خارجی هم ندارند، ویرایش و نگارش افتضاح، چاپ بد و کج‌وکوله، طراحی جلد ضعیف و اغلب بی‌کیفیت و بی‌ربط، و موضوعات زرد و محتوای زردتر هم از دیگر مشخصه‌های‌شان هستند؛ و تنها مزیت‌شان نسبت به انتشارات‌های دیگری که کتاب‌های خوب چاپ می‌کنند، این است که کتاب‌های‌شان را با قیمت‌های به شدت نازل چاپ می‌کنند و برای همان‌ها هم تخفیف‌های ۲۰ تا ۵۰ و گاهی ۶۰درصدی در نظر می‌گیرند، و مخاطب هم خیلی اوقات به همین خاطر ترغیب می‌شود ازشان کتاب بخرد. و این خریدها که نوعی حمایت از این انتشارات‌های پست‌فطرت و سودجو نیز هستند، باعث می‌شوند که تعداد این انتشارات‌ها و دزدی‌ها و خیانت‌های‌شان در حق مخاطب کتاب‌دوست بیشتر بشود و با خیال راحت‌تری سر افراد بیشتری کلاه بگذارند.
حالا این‌که چرا دولت از حقوق انتشارات‌های اصلی کتاب‌ها و برای حمایت از محتوای بهتر، و کاهش هزینه‌های چاپ کتاب در کشور و جلوگیری از سودجویی این افراد از طریق بودجه چاپ و سهمیه کاغذ، هیچ کاری انجام نمی‌دهد و توبیخ و جریمه‌شان نمی‌کند، مسئله‌ای‌ست که هم به نبود قانون‌های مربوط به حق نشر و بازنشر برمی‌گردد، و هم به اولویت‌های غیرفرهنگی (و اغلب نظامی) حکومت، و هم به سلیقه متفاوت حکومت (و شاید بشود دولت‌ها را هم دخیل دانست) با متن جامعه مربوط می‌شود. ترکیب این سه نکته می‌تواند پاسخ نسبتا صحیح و کاملی را به دست بدهد، که در این‌جا لزومی به شرح آن نیست.
آن‌چه خواندن «صداهایی از چرنوبیل» را برای هر کسی، و به خصوص آن‌ها که در مجموعه قاره‌های اوراسیا زندگی می‌کنند، واجب می‌کند، آشنایی با فاجعه‌ای‌ست که یک حکومت از طریق سیاست‌های خودش و ایدئولوژی‌ای که به خود مردم می‌دهد، می‌تواند برای تمام مردم جهان پدید بیاورد و زندگی همه را تحت تأثیر قرار بدهد؛ و این‌که چرا باید همیشه به هر چیزی، و به خصوص رفتار و قوانین حکومت‌ها که مسئولیت‌های بیشتری را بر عهده دارند، نقادانه نگاه کنیم و نتایج هر عملی را دقیقا بسنجیم.
اما آن‌چه خواندن این کتاب را سخت و دردناک می‌کند (شاید سخت‌تر و دردناک‌تر از خیلی کتاب‌های دیگر)، واقعی بودن آن و در عین حال، غیرقابل‌باور بودن آن است. بعید می‌دانم مخاطبی بتواند این کتاب را بدون این‌که هر از چندی از خودش بپرسد: «چه‌طور حکومتی می‌تواند این‌قدر مردمش را به ذلت دچار کرده باشد و پابرجا مانده باشد؟» بخواند و به پایان برساند. اما وقتی هم که کتاب را تمام می‌کند، باز هم در شوک و بهتی عظیم رها خواهد شد، چرا که نمی‌تواند جز ناراحت شدن و اشک ریختن کاری کند، و هیچ ایده‌ای ندارد که چه‌طور ممکن است چنین فاجعه‌ای به پایان رسیده باشد؟
در این‌جا باید ذکر کنم که چرنوبیل به پایان نرسید... در پی این حادثه ۴۸۵ روستای بلاروس متروک و ویرانه شدند، که ۷۰ مورد از این روستاها، برای همیشه زیر خاک مدفون شدند. افزایش بیمارهای سرطانی و هجوم سرطان‌های به شدت نادر، از دیگر رخدادهای در پی این فاجعه بود. بر اساس برخی بررسی‌های علمی، محیط اطراف نیروگاه چرنوبیل حداقل باید تا ۳هزار سال خالی از سکنه بماند. هم‌چنین، به گفته دانشمندان، سکونت، کشاورزی یا دامداری در زمين‌های اطراف چرنوبيل، حداقل تا ۲۰هزار سال ممکن نخواهد بود.
 |
| افزایش دُز تشعشعات در اروپا، در پی انفجار رآکتور در چرنوبیل |
حادثه چرنوبیل حدود ۴۰۰ برابر بمب اتمی هیروشیما، مواد آلوده رادیواکتیوی را به جو زمین وارد کرد. مشکل این‌جاست که حتی تابوت فلزی جدید چرنوبیل، گنبد محافظی که برای ساختش بیش از ۲میلیارد دلار هزینه شد، نهایتا به مدت حدودا ۱۰۰ سال قادر به جلوگیری از انتشار بیشتر تشعشعات اتمی خواهد بود.
و حالا وقت آن است که کمی بیشتر بترسید:
در یک مدل‌سازی نسبتا جدید، گردش آب‌وهوا و جریانات جوی در زمان انفجار رآکتور تا مدتی پس از آن بازسازی شده است، تا بتواند نحوه پخش شدن مواد رادیواکتیوی دقیق‌تر نشان بدهد.
 |
| انیمیشن Met Office برای نمایش شیوه گسترش سزیوم منتشرشده در جو (مناطق اطراف چرنوبیل و اروپا) پس از انفجار نیروگاه شماره ۴ چرنوبیل، از ساعت ۲۲:۰۰ روز ۲۴/۰۴/۱۹۸۶ (۲ روز قبل از حادثه) تا ساعت ۲۱:۰۰ روز ۰۵/۰۵/۱۹۸۶ (۱۰ روز پس از حادثه) |
ترسناک‌ترین بخش قضیه این است که رادیواکتیو آزادشده در فضای کره زمین، هنوز در جایی از آن وجود دارد. باید بدانیم که عمر مواد رادیواکتیو کوتاه نیست (لیست ویکی‌پدیا از مواد رادیواکتیو بر اساس نیمه‌عمر آن‌ها)، و در عین حال قدرت تخریب و مشکل‌آفرینی‌شان نیز به شدت زیاد و غیرقابل‌تصور است...
مشخصات کتاب
نام کتاب: صداهایی از چرنوبیل (تاریخ شفاهی یک فاجعه هسته‌ای) | Voices from Chernobyl (The Oral History of a Nuclear Disaster) (ویکی‌پدیا) (goodreads)
نویسنده: اِسوِتلانا آلکسیویچ (تارنما | توییتر | فیس‌بوک)
مترجم: سمانه پرهیزکاری
موضوع: حادثه هسته‌ای چرنوبیل | حادثه زیست‌محیطی | روسیه سفید | اوکراین | سیاست | تاریخ شفاهی | خاطرات
انتشارات: نشر میلکان (تارنما)
تعداد صفحه: ۲۶۶
چاپ پنجم: ۱۳۹۹ | قیمت: ۴۰۰۰۰ تومان
شابک: ۳-۳۶-۷۸۴۵-۶۰۰-۹۷۸
%20Book%20Cover.jpg)
درود و سپاس از معرفی و نقد جامع کتاب
پاسخحذفخیلی سخت و عذاب آوره که وقتی یه بخشی از شنیع ترین قسمتهای تاریخ دنیا رو میخونی درد و خفقان و احساس آدمهای اون برهه از تاریخ رو درک و لمس کنی!
به عبارتی اون بخش از تاریخ رو زندگی کنی و امیدوار باشی عاقبتت متفاوت تر باشه
خواهش می‌کنم
حذفدقیقا همین‌طوره
خیلی وقتا حس می‌کنم متن جامعه از تاریخ عبرت می‌گیره، اما سران جامعه و مسئولین کلان اون جامعه توانایی عبرت گرفتن و فهمیدن رو ندارن، و با تکرار اشتباهات فاجعه‌های دردناکی رو رقم می‌زنن؛ که البته نتیجه‌ش دوباره بر گردن مردم و همون متن عبرت‌گرفته می‌افته...
بسیار اضطراب‌آور و سنگین.
پاسخحذفبله
حذفموافقم
البته خیلی افراد به خاطر غم شدید این کتاب و محتوای مرتبط با چرنوبیل، به کل خواندن و فهمیدن آن را کنار می‌گذارند، اما باید بدانیم که نیازمند شناخت تاریخ برای عدم تکرار آن هستیم؛
و چرنوبیل بسیار به ما نزدیک است، که در سایه حکومتی متعصب و تمامیت‌خواه زندگی می‌کنیم...